स्थानिक महिलांसाठी उद्योजकतेकडे प्रेरणादायी पाऊल:
महिला आर्थिक विकास महामंडळ, जिल्हा कार्यालय नंदुरबार यांच्या संकल्पनेतून व सहकार्याने ‘आठवडे बाजार संदर्भातील उद्योजकता विकास प्रशिक्षण कार्यशाळा’ यशस्वीपणे पार पडली. या कार्यशाळेचा मुख्य उद्देश स्थानिक महिलांना स्वयंरोजगाराच्या नव्या संधी उपलब्ध करून देणे आणि त्यांच्या बचत गटांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम बनविणे हा होता.
कार्यशाळेदरम्यान महिला आर्थिक विकास महामंडळाचे वरिष्ठ जिल्हा समन्वयक यांनी महिलांना मार्गदर्शन केले, तर DSC संस्था आणि CYDA – Youth Aid Foundation यांनी प्रशिक्षणात सक्रिय सहकार्य केले.
कार्यशाळेतील सत्रांचा आढावा:
१. ओळख आणि संवाद सत्र:
कार्यशाळेची सुरुवात परस्पर संवादाने झाली. प्रत्येक महिलेला आपला परिचय, व्यवसायाची कल्पना आणि उद्दिष्टे सांगण्याची संधी देण्यात आली.
या सत्राद्वारे महिलांमध्ये आत्मविश्वास आणि नेटवर्किंगची भावना निर्माण झाली.
२. आठवडे बाजाराचे महत्त्व:
प्रशिक्षकांनी स्थानिक आठवडे बाजाराच्या संकल्पनेवर सविस्तर चर्चा केली. या बाजारामुळे महिलांना थेट ग्राहकांपर्यंत पोहोचण्याची संधी मिळते आणि त्यांच्या उत्पादनांची विक्री वाढते. उदाहरणांद्वारे दाखविण्यात आले की, आठवड्या बाजारांमुळे महिलांचा आर्थिक, सामाजिक आणि कौशल्यविकास साध्य होतो.
३. व्यवसायातील रुची आणि संधी:
महिलांनी गटचर्चेद्वारे स्थानिक बाजारपेठेतील मागणी आणि लोकांच्या आवडीनिवडींचे विश्लेषण केले. प्रत्येक गटाने आपल्या कल्पना सादर करून तज्ज्ञांकडून मार्गदर्शन घेतले.
४. जाहिरात व मार्केटिंग धोरण:
सोशल मीडिया, पंपलेट्स, बॅनर्स, तोंडी प्रचार आणि स्थानिक कार्यक्रमांचा वापर करून व्यवसायाची जाहिरात कशी वाढवायची, यावर सविस्तर चर्चा झाली. Sales Skills अंतर्गत ग्राहकांशी संवाद आणि विश्वास निर्माण करण्याचे कौशल्य शिकविण्यात आले.
५. संवाद कौशल्य व SWOT विश्लेषण:
महिलांना स्वतःचा SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) विश्लेषण तयार करण्यास सांगण्यात आले.
या प्रक्रियेमुळे प्रत्येक महिलेला आपल्या व्यवसायाच्या सुधारणा क्षेत्रांची स्पष्ट जाणीव झाली.
६. व्यवसायासाठी आवश्यक कागदपत्रे:
व्यवसाय सुरू करण्यासाठी लागणाऱ्या महत्त्वाच्या कागदपत्रांबद्दल माहिती देण्यात आली, जसे की — आधार कार्ड, पॅन कार्ड, बँक खाते, उद्यम नोंदणी, जीएसटी प्रमाणपत्र आणि स्थानिक परवाने. नोंदणी प्रक्रिया प्रत्यक्ष उदाहरणांद्वारे स्पष्ट करण्यात आली.
७. कमी भांडवलात व्यवसाय:
स्थानिक उपलब्ध संसाधने वापरून किफायतशीर व्यवसाय उभारण्याचे मार्ग सांगण्यात आले. महिलांनी गटचर्चेद्वारे स्वतःच्या कल्पना सादर केल्या आणि मार्गदर्शन घेतले.
८. व्यवसाय नियोजन फॉर्म एक्सरसाईज:
महिलांना व्यवसाय नियोजनाचा फॉर्म दिला गेला, ज्यामध्ये व्यवसायिक माहिती, आर्थिक नियोजन, बाजारपेठ विश्लेषण आणि नफा गणना समाविष्ट होती. यामुळे महिलांना स्वतःचा व्यवसाय वास्तववादी दृष्टिकोनातून नियोजित करण्याची संधी मिळाली.
९. उत्पादन खर्च व नफा गणना:
‘विक्री किंमत = उत्पादन खर्च + नफा’ हे सूत्र प्रत्यक्ष उदाहरणांसह समजावून सांगण्यात आले.
महिलांनी आपल्या व्यवसायासाठी स्वतः नफा गणना करून पाहिली, ज्यामुळे आर्थिक दृष्टिकोन स्पष्ट झाला.
प्रशिक्षणाचा परिणाम:
या कार्यशाळेमुळे महिलांना आठवड्या बाजाराची कार्यपद्धती, व्यवसाय नियोजन, आर्थिक नियोजन, जाहिरात आणि ग्राहक संवाद यांचे सखोल ज्ञान मिळाले. सर्व सहभागी महिलांनी उत्साहपूर्ण सहभाग नोंदवून ‘स्वतःचा व्यवसाय उभा करण्याचा आत्मविश्वास’ व्यक्त केला.
ठळक मुद्दे:
स्थानिक बाजारपेठेतील संधींची जाणीव निर्माण झाली.
गटचर्चा आणि प्रात्यक्षिक शिक्षण पद्धती प्रभावी ठरली.
किंमत निर्धारण आणि नफा गणना याविषयी व्यावहारिक ज्ञान मिळाले.
सहभागी महिलांचा उत्स्फूर्त सहभाग व सकारात्मक प्रतिसाद नोंदविला गेला.
संस्थात्मक सहकार्य:
⦁ महिला आर्थिक विकास महामंडळ, नंदुरबार: महिला जोडणी आणि प्रशिक्षण आयोजनासाठी सहकार्य.
⦁ DSC संस्था: CSR अंतर्गत ₹३,७८,००० मूल्याचे साहित्य वाटप (छत्री, वजनकाटा, ताडपत्री) ५३ महिला विक्रेत्यांना.
⦁ CYDA – Youth Aid Foundation: प्रशिक्षणासाठी संसाधन समर्थन.
पुढील पाऊल:
दिनांक ७ नोव्हेंबर २०२५, ठिकाण पिपलोद, नंदुरबार — जिल्ह्यातील प्रथम आदिवासी महिला संचालित आठवडी बाजाराचे उद्घाटन होणार आहे.
सर्वांना या ऐतिहासिक उपक्रमाच्या उद्घाटनासाठी उपस्थित राहण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे.
ज्ञानदीप महिला सक्षमीकरण समिती, पिंपलोद (माविम नंदुरबार)
#महिला_सक्षमीकरण#उद्योजकता#नंदुरबार#माविम#आठवडीबाजार#MahilaEmpowerment#NandurbarDevelopment
