मानसिक आरोग्य ही केवळ आजारांची अनुपस्थिती नसून, ते संपूर्ण आरोग्याचा अत्यावश्यक भाग आहे. विशेषतः विद्यार्थ्यांमध्ये मानसिक तणाव, अस्थिरता आणि सामाजिक दडपण यामुळे आत्महत्येसारख्या अत्यंत गंभीर घटनांचे प्रमाण दिवसेंदिवस वाढत आहे. या पार्श्वभूमीवर नंदुरबार जिल्ह्यातील एकात्मिक आदिवासी विकास प्रकल्प कार्यालय यांनी एक महत्वाकांक्षी आणि काळाची गरज असलेली पावले उचलली आहेत.
उद्देश:
विद्यार्थ्यांमध्ये उद्भवणाऱ्या मानसिक आरोग्य समस्यांवर प्रभावी उपाय शोधणे आणि आत्महत्येचे प्रमाण शून्यावर नेणे हा या उपक्रमाचा मुख्य उद्देश आहे.
प्रशिक्षणाची रुपरेषा:
प्रकल्पांतर्गत येणाऱ्या ३२ शासकीय व ३१ अनुदानित आश्रमशाळांतील अधीक्षक व अधीक्षकांसाठी तालुकास्तरावर दोन दिवसीय विशेष प्रशिक्षण शिबिरे आयोजित करण्यात येत आहेत. या प्रशिक्षणाद्वारे अधीक्षकांना विद्यार्थ्यांचे मानसिक आरोग्य ओळखण्याची, संवाद साधण्याची व योग्य वेळी समुपदेशनाची कौशल्ये दिली जात आहेत.
राष्ट्रीय पातळीवरील सहकार्य:
या उपक्रमासाठी भारतातील आघाडीची संस्था NIMHANS (National Institute of Mental Health and Neurosciences) यांच्याशी सहकार्य करण्यात आले आहे. यामध्ये आयुक्तालयाच्या माध्यमातून ४ मास्टर ट्रेनर्सची निवड करण्यात आली असून, त्यांना नागपूर येथे ५ दिवसीय निवासी कार्यशाळेद्वारे विशेष प्रशिक्षण देण्यात आले आहे.
स्थानिक अंमलबजावणी:
प्रशिक्षित मास्टर ट्रेनर्स आता शहादा, नंदुरबार व नवापूर तालुक्यांतील अधीक्षकांना स्थानिक पातळीवर प्रशिक्षण देणार आहेत. त्यामुळे प्रत्येक शाळेतील अधीक्षक हे विद्यार्थ्यांच्या मानसिक आरोग्याचे पहिले मार्गदर्शक बनतील आणि त्यांच्यासाठी एक सशक्त मानसिक सुरक्षितता यंत्रणा उभी राहील.
पुढील वाटचाल:
या उपक्रमामार्फत शाळांमध्ये विश्वासाचे, समजुतीचे आणि भावनिक आधाराचे वातावरण निर्माण होईल, जे विद्यार्थ्यांच्या सर्वांगीण विकासासाठी अत्यावश्यक आहे.
“विद्यार्थ्यांची काळजी हीच आपल्या भविष्यातील गुंतवणूक आहे. चला, आपण सारे मिळून एक मानसिकदृष्ट्या सुरक्षित व संवेदनशील शालेय वातावरण घडवूया!”
सादरकर्ते:
एकात्मिक आदिवासी विकास प्रकल्प कार्यालय, नंदुरबार
#healthymindshealthyfutures#MentalHealthMatters#NandurbarForStudents#StopSuicide#HealthyMindsHealthyFutures
